Kinderen laten het ons zien: spel is de beste manier om het leven te leren kennen. En: het is de beste manier om aan het leven mee te doen. Niet van buitenaf kijkend, laat staan analyserend, maar erin bewegend, met huid en haar, met lijf en leden. Grote mensen kunnen vaak met vertedering kijken naar hoe kleine mensen dat doen.

Om te spelen heeft een kind een speelveld nodig, een ruimte, een paar regels – en wat ruimte om die regels te breken. Zo ontstaat, als het goed is, de verbeelding. Goed beschouwd gebeurt dat ook in onze liturgie. De Dominicus is een speelveld en de liturgie heeft een aantal regels, een orde. Daar binnen en soms ook daarbuiten wordt, als het goed is, van alles beleefd.

In deze korte serie aan het begin van het nieuwe seizoen staan verschillende generaties centraal. We beginnen met de doop van twee kinderen, vieren vervolgens samen met de jonge en jongvolwassen Taizégangers, en stellen in de derde viering de twaalfjarigen centraal.

Zondag 3 sept: Heilig spel
Lezingen Khalil Gibran en Exodus 32: 1-6
Overweging door Janneke Stegeman

God wordt vaak voorgesteld als ouder, en dan nog het vaakst als vader. Misschien kunnen we ons God ook voorstellen als een kind: zo kwetsbaar en zo krachtig. Een kind dat de toekomst in zich draagt, dat ons uitnodigt te spelen.
In deze viering worden twee kinderen gedoopt.

Zondag 10 sept: Een reis naar Taizé
Lezing Marcus 7: 24-30
Overweging door Eva Martens

Deze zomer ging een groep jongeren uit Amsterdam een week naar Taizé, een oecumenische broedergemeenschap in Frankrijk waar wekelijks honderden jongeren vanuit heel Europa (en daarbuiten) naartoe reizen om een week mee te leven in het ritme van de broeders, met drie gebeden per dag en ontmoetingen rond thema’s als vertrouwen, vrede en geloof. Onder hen ook een aantal jonge Dominicusgangers.
In deze viering staan we met deze Taizégangers stil bij wat Taizé zo bijzonder maakt. Misschien zullen we zelfs iets beleven van het grote en kleine spel dat erbij hoort… Want overal in Taizé kom je groepjes jongeren tegen die spelletjes doen met elkaar. Maar als je goed oplet, dan merk je dat ook het ontmoeten anders gaat dan in ons dagelijks leven. Heeft dat misschien ook iets met spel te maken, waarvan je de regels op subtiele wijze verandert, zodat er iets nieuws gebeurt? Wat als we iets daarvan op deze zondag in de Dominicus eens uitproberen?
Wie wil mag in deze viering, net als in Taizé, op de grond zitten. We zingen naast vertrouwd repertoire ook Taizé-liederen en worden een lange tijd stil.

Zondag 17 sept: Over de drempel! Volgend jaar misschien?
Lezingen Jan Nieuwenhuis ‘Volgend jaar misschien. Geloven tussen twaalf en zeventien jaar’ (1978) en Lucas 2: 41-52
Overweging door Alle van Steenis

Dit jaar zijn er geen twaalfjarigen in onze gemeenschap om de twaalfjarigenzegen te ontvangen. Dat geeft ons ruimte om ons te bezinnen op de betekenis van zo’n viering. Tientallen jaren stonden hier vele twaalfjarigen. Wat vertelden zij ons? Wat leerden zij ons? Welke betekenis wisten wij daar vervolgens aan te geven? Waar zijn deze ex-twaalfjarigen nu?
Jan Nieuwenhuis leerde ons dat tieners tussen 12 en 17 hun heil elders moesten zoeken. Op latere leeftijd komen zij vervolgens terug. Zien wij dat ook zo? Vraagt onze tijd dezelfde gedachtegang of is er iets radicaals anders nodig? Wat is eigenlijk het religieuze dilemma van de opgroeiende jeugd en wat leert dat ons?
Een viering voor grote en kleine kinderen.

In de zomer waaieren we een beetje uit, en wijken af van het vaste stramien. De diensten in juli en augustus richten we dan ook wat anders in dan in de rest van het jaar. Het accent ligt meer op de lezingen en de voorgangers geven daarop een kort commentaar.
Het zomerkoor repeteert elke zondag voor de dienst om 10.00 uur. Goede zangers die vertrouwd zijn met het repertoire, worden van harte uitgenodigd om mee te zingen.

Zondag 2 juli: KETI KOTI
Lezingen Joh 15: 12-17 en Kodyo van Johanna Schouten-Elsenhout
Commentaar: Kathleen Ferrier

De dienst van 2 juli staat in het teken van Keti Koti, de herdenking en viering van de afschaffing van slavernij. We bezinnen ons op het slavernijverleden en hoe dat doorwerkt tot op de dag van vandaag.
Kathleen Ferrier was betrokken bij de aanzet tot het nationale slavernijmuseum en bij verschillende initiatieven in het kader van het herdenkingsjaar slavernijverleden. Ook is zij betrokken bij het onderzoek dat de Koning heeft ingesteld naar de rol van zijn familie bij het slavernijverleden.

Zondag 9 juli: De weldaad van de sabbat en de zondag
Lezingen Exodus 20:1-17 en Marcus 2: 23-28
Commentaar: André Wesche

De zondag als een aparte en bijzondere dag zijn we kwijtgeraakt. De rustdag is een koopzondag geworden. De heilige dag is veranderd in een dag van drukte en beweging, waarop ieder zich vermaakt en zijn ik centraal staat. Ooit was het een dag waarop hemel en aarde elkaar raakten en bevrijding gevierd werd in samenkomst, samen eten, ontmoetingen en een wandeling in de natuur. Een heilige dag die open staat voor het mysterie van het leven. Kan dat opnieuw gebeuren? Onze ziel hunkert er naar.

Zondag 16 juli: In levende herinnering Jan van Kilsdonk
Commentaar: Jan Veldt en Pierre Valkering

Deze dienst wil een eerbetoon zijn aan de in juli 2008 overleden pater Jan van Kilsdonk, die als gesprekspartner en brievenschrijver voor veel jongeren en ook ouderen een grote steun is geweest. Na zijn pensioen, toen hij gemeentelid werd van onze Dominicus, heeft hij steeds meer de pastor willen zijn van homoseksueel Amsterdam. Toen vanaf 1985 de aidsepidemie uitbrak heeft hij meer dan honderd jonge slachtoffers op hun sterfbed bijgestaan en hen ook uitgevaren. Veel van de preken die hij daarbij hield laten zien hoe betrokken, wijs en liefhebbend de priester Jan van Kilsdonk is geweest. Drie leden van de Stichting RK homo-emancipatie – Jan Veldt, Pierre Valkerink en John de Boer – willen met deze dienst de herinnering eren aan hun geliefde pater van Kilsdonk.

Zondag 23 juli: Amsterdam – Bolgatanga en retour
Commentaar: Geeske Hovingh

‘Ik liep laatst langs de oevers van het meer van Genesareth…’ 
Als kind had ik altijd een hartgrondige hekel aan dominees die hun preken begonnen met anekdotes over hun verre, vaak Bijbelse reizen, terwijl wij als toehoorders al droomden van een vakantie naar Frankrijk. En nu ga ik alsnog hetzelfde doen: vertellen over de reis naar Ghana, die ik afgelopen april met mijn gezin maakte. Waarom? Omdat dat land ons veel kan leren over onszelf en over de ander. En omdat we zo -hopelijk- allemaal een beetje op reis kunnen gaan.

Zondag 30 juli: Wat is wijsheid?
Lezing fragmenten uit Spreuken en Prediker
Commentaar: Gerard Swüste

Wat is Wijsheid? Soms klinkt het als een verzuchting als we het even niet meer weten. In de Schrift is Wijsheid zoiets de bodem van je bestaan: bedachtzaamheid, inzicht, gezond verstand, die heb je, meer dan kennis, nodig om het leven aan te kunnen. Het boek Spreuken is een groot eerbetoon aan de Wijsheid. En het boek Prediker is er hartstochtelijk naar op zoek, maar weet het ook te relativeren: goed leven is belangrijk, maar we moeten niet overdrijven: volmaakt zijn we nu eenmaal toch niet. Ook dat is Wijsheid.          

Zondag 6 augustus: Armoede in tijden van vooruitgang
Lezing Les Misérables van Viktor Hugo
Commentaar: Juut Meijer

Of we armoede uit eigen ervaring kennen of niet: kennelijk gaat het ons ter harte. Het is niet voor niets dat het in 1862 verschenen meesterwerk ‘’Les Misérables’’ van Victor Hugo ons tot op de dag van vandaag raakt.
De tegenstelling tussen arm en rijk is een van de grootste oorzaken van spanningen in onze wereld en van veel ellende en nood. In de westerse wereld zou je verwachten dat bij alle welvaart en idealen van vrijheid en gelijkheid die narigheid inmiddels wel over overwonnen zou zijn, maar ondanks het feit dat velen vooruitgang weten te boeken in hun bestaan, bestaat in de rijkste landen van onze wereld nog grote sociale nood en leven teveel mensen onder de armoedegrens. Omdat ze dat van huis uit al meemaakten, omdat ze vreemdeling zijn, omdat ze erin terechtkwamen door talloze onvoorziene omstandigheden. Les Misérables is een boek met een boodschap voor alle tijden.

Zondag 13 augustus: Hoop
Lezing Hope, a Tragedy van Shalom Auslander
Commentaar: Bettine Siertsema

Hoop is de middelste van de grote christelijke deugden – geloof, HOOP en liefde. Een veel gebezigd Nederlands spreekwoord luidt ook: hoop doet leven. We kunnen maar moeilijk leven zonder hoop. Maar gek genoeg zijn filosofen en schrijvers meestal niet erg positief over de hoop. De Joods-Amerikaanse Shalom Auslander schreef de roman met de provocatieve titel Hope: a Tragedy. Kunnen we de hoop handhaven, kunnen we ons eraan vastklampen, in een wereld die met oorlogen en de klimaatcrisis laat zien zó hardleers te zijn dat hoop op verbetering eerder utopisch dan reëel lijkt te zijn?

Zondag 20 augustus: Een gat in de muur
Commentaar: Marcel Elsenaar

In het Noord-Brabantse Oosterhout is ‘geloof’ dit jaar het thema van de hedendaagse kunst biënnale. De curatoren schrijven: “Geloof helpt ons zin te geven aan ons leven en om te gaan met het onvermijdelijke einde daarvan. Geloof handelt over beroering, geraakt worden door een dieper besef of gewoonweg over verrukking.”
Kunstenaars laten zich inspireren door de kloosters die samen de Heilige driehoek worden genoemd. Een van de kunstwerken is een tijdelijke ingreep in de kloostermuur van de zusters Benedictinessen: een gat in de muur. Wat heeft dat te betekenen?
De biënnale in Oosterhout is van 3 juni t/m 16 juli. Meer informatie: www.h3hbiennale.nl/

Zondag 27 augustus: De heilige natuur
Lezing De heilige natuur van Karen Armstrong
Commentaar: Manuela Kalsky

Lange tijd was de combinatie van ‘heilig’ en ‘natuur’ vloeken in de kerk. Immers, alleen de Eeuwige is heilig, en als je de natuur heilig verklaart, dan ben je eerder bezig met natuurgodsdiensten dan met de bijbelse God. Vinden we dat anno 2023 nog steeds? Kan deze bijbels-theologische visie ons uit de klimaatcrisis helpen of is zij juist mede een veroorzaker ervan? In ieder geval zijn er vragen bij te stellen. En dat zal in deze laatste zomerdienst gebeuren. We onderzoeken onze verhouding tot de natuur, door o.a. Karen Armstrong aan het woord te laten en haar pleidooi om anders met de natuur om te gaan – we lezen uit haar laatste boek ‘De heilige natuur’

Tussen smartlap en levenslied

Smartlappen: het genre van de heftige persoonlijke emoties, de zo bombastisch bezongen gevoelens van verliefdheid, verlatenheid, verlorenheid, verlies. De sluizen van het sentiment die zich onstuitbaar openen. Met André Hazes, met zijn voorliefde voor het vertolken van de schaduwzijden van het persoonlijk bestaan op zingbare melodieën in mineur, toch wel als de ongekroonde koning van het genre. “Ik zit hier heel alleen kerstfeest te vieren; de straf die ik verdiend heb zit ik uit”.

Over de oorsprong van de smartlap doen verschillende verhalen de ronde. Volgens één versie is de ‘smachtlap’ een in katholieke kringen gebruikte vastendoek. Dit doek, waarop het lijden van Christus staat afgebeeld, bedekt tijdens de vastentijd het altaar. Volgens een andere versie maakten in de Middeleeuwen minstrelen droevig nieuws publiek door middel van liederen. Ze hielden daarbij een stoffen lap omhoog waarop het verhaal in stripvorm stond zodat ook voor de moeilijke verstaander de boodschap te volgen was.

Het levenslied is van een andere orde dan de smartlap. Het overstijgt de persoonlijke emoties van de dichter of de zanger, bevat een moraal, een of meerdere levenslessen voor de toehoorder. Neem bijvoorbeeld Mensch durf te leven met zinnetjes als “Vlieg uit in de lucht, kruip niet in een kooi” en “Wees op je vierkante meter een vorst”. Het leek ons als team mooi om het liturgisch jaar, waarin we ons voortdurend bezinnen op levenslessen uit de bijbel, af te sluiten met een serie luchtige maar niet minder diepgaande muzikale levenslessen.

Zondag 4 juni: Op zoek naar geborgenheid die in mijn hart wonen wil
Lezing Johannes 20: 19-22
Overweging door Claartje Kruijff

Wat is je levenslied? Dat is best wel een grote vraag. Het is mooi om van onze inspiratiebronnen te delen. Maar dat is soms wel makkelijker gezegd dan gedaan. Deze dienst gaat over hoe we geborgenheid kunnen vinden door aan elkaar tevoorschijn te komen. En dat gaat meestal anders dan we tevoren hadden gehoopt of bedacht. Liederen kunnen daartoe belangrijke richtingwijzers en hulpbronnen zijn. In deze dienst hoort u een wellicht voor u nog onbekend lied: One of us van Joan Osborne (1995). Tip: U kunt het eventueel thuis al beluisteren.

Zondag 11 juni: Het Hart eener Deerne
Lezing Jozua 2: 1-21
Overweging door Arjan Broers

“En ondanks heur grote zonde bleef heur hart oprecht en rein.” Drs P schreef dit lied, Het Hart eener Deerne, vol oude woorden, over een naïef kamermeisje dat in de grote stad aan lager wal raakt maar haar waardigheid bewaart. De Dominicus staat in een deel van de rosse buurt van Amsterdam. In onze tijd – maar ook veel eerder al- werken daar vrouwen met allerlei achtergronden en ervaringen. Jezus had een voorliefde voor ‘hoeren en tollenaars’. Het verhaal gaat dat een van zijn voorouders prostituee was. En zelfs als dat niet klopt: de geschiedenis van Rachab is een van die impulsen in de Bijbel om anders naar vrouwen in de prostitutie te kijken.

Zondag 18 juni: Avond
Lezing Prediker 12: 1-7
Overweging door Leontien Dekker

“En de dingen in de kamer worden vrienden die gaan slapen. De stoelen staan te wachten op ‘t ontbijt. En de dingen in de kamer, ik zeg ze welterusten. En de dingen in de kamer zouden levenloze dingen zijn, zonder jou.” Avond van Boudewijn de Groot is een prachtige ode aan de gewone dingen om ons heen. Een mooie aanzet voor een beschouwing over de bezieling van levenloze objecten. Over de verbondenheid van de mens met alles om zich heen.

Zondag 25 juni: En todo amar y servir
Lezing 1 Korinthiërs 13
Overweging door Henk Hillenaar

‘In alle omstandigheden liefhebben en dienen’ is een aansporing die Ignatius van Loyola aan het eind van zijn Geestelijke Oefeningen geeft aan de retraitant. Die woorden zijn in heel veel levens als een soort devies blijven klinken. Sinds een jaar of twintig-dertig is dat devies een lied geworden, een levenslied : opwekkende woorden op een opwekkende melodie. Velen hoorden het voor het eerst zingen toen pater Jan van Kilsdonk in 2008 vanuit de Dominicus werd uitgevaren. Sedertdien is het niet alleen levens- maar ook lievelingslied – in ieder geval van Henk Hillenaar.

In aanloop naar het Pinksterfeest richten wij ons op de geest. De geest die ook ziek kan zijn en dan behandeld moet worden. Blijft er dan nog ruimte over voor ervaringen die je mystiek kunt noemen?

Jung zei: ‘We pathologiseren omdat we niet meer weten hoe we moeten mythologiseren’.

In deze serie van drie vieringen adresseren we de waanzin niet zozeer als een geestesziekte, maar als een uitingsvorm van onze menselijke verbeelding en verlangens. Want misschien is waanzin niet alleen ziek of afwijkend, maar ook iets waar we allemaal iets van hebben. Misschien is het onderdeel van een universeel gebied in het bewustzijn, dat soms duister en onbegrijpelijk is, en soms toegankelijk via verhalen, kunst en muziek.

Zondag 14 mei: Demonen op hun plaats gezet
Lezing Genesis 1: 1-8 & Matteüs 8: 28-34
Overweging door Leontien Dekker

‘Er is niets tegen waanzin, zolang er maar Gods zegen op rust en er bovendien een systeem in zit’. Met deze prikkelende uitspraak van Gerard Reve komen we heel dichtbij een bijbels-theologische duiding van het bestaan van demonen en boze geesten. De theologen K. Miskotte en K. Barth wijzen ons in deze viering naar een hoopgevend perspectief op de waanzin.

Zondag 21 mei: Buiten jezelf zijn
Lezing Matteüs 4: 1-11
Overweging door Berry Vorstenbosch

We leven in een wereld waarin ‘jezelf zijn’ vaak belangrijk wordt gevonden. Maar er zijn allerlei manieren van ‘buiten jezelf zijn’, die niet allemaal per se verkeerd zijn. Bij het oranjegevoel, of als we iemand in staat van dronkenschap meemaken, kunnen we onze wenkbrauwen optrekken. Het ontstijgen van je eigen zelf, met al haar zorgen en begeerten, speelt een belangrijke rol in mystieke scholingswegen. Ook een psychose kan goede elementen bevatten, die later in het leven vruchtbaar gemaakt kunnen worden.

Zondag 28 mei: Adembenemend nieuw – Pinksteren
Lezing Handelingen van de apostelen 2: 1-13
Overweging door Colet van der Ven 

Er zijn wanen in soorten en maten. Mensen die denken dat ze kunnen vliegen, dat ze ledematen hebben van steen, dat ze Jezus zijn –vrij vaak- , of Wilhelmina -vrij zelden- of profeten van de eindtijd. De reactie van de omgeving is er dikwijls een van tegenspreken, ontkennen, relativeren. Zo ook de spottende opmerking n.a.v. de wonderbaarlijke verschijnselen die de leerlingen van Jezus aan den lijve ervaren; “Ze zullen wel dronken zijn”. Toch lijkt hier sprake van iets anders. Maar wat dan? We verbinden het verhaal van Pinksteren met een klassiek Jiddisch lied over een gouden pauw (‘De gouden pauw keert terug’), herschreven en gezongen door Shura Lipovsky.

De zomervakantie komt in zicht. Een tijd om te genieten van mooi weer, om activiteiten te ondernemen die voor ontspanning zorgen, een tijd om de dagelijkse beslommeringen even achter te laten. Zo vanzelfsprekend als het klinkt, is dat niet voor elke Dominicusganger. Niet bij iedereen zijn de middelen voorhanden om in de zomervakantie een leuke activiteit te plannen. De alom gestegen prijzen maken het voor sommige Dominicusgangers nog lastiger. Om de helpende hand te kunnen reiken organiseert het Solidariteitsfonds zondag 14 en zondag 21 mei 2023 de actie “Samen delen voor een fijne zomervakantie”. De Solidariteitsfonds doet een beroep op alle Dominicusgangers die kunnen geven, om dat ruimhartig te doen.

Geven
Wilt u geven, dan is uw bijdrage welkom op rekeningnummer NL 72 INGB 0000224928 t.n.v. Solidariteitsfonds Dominicusgemeente onder vermelding van “gift vakantieactie 2023”. Elke bijdrage is welkom. Geeft u liever contant dan kan dat 14 en 21 mei ook in de bus van het Solidariteitsfonds achter in de kerk.

Ontvangen
Wilt u graag ontvangen, dan kunt u uw aanvraag ook mailen naar solidariteitsfonds@dominicusamsterdam.nl.
Uw mail gaat rechtstreeks naar het Solidariteitsfonds. Een aanvraag per mail kunt u doen tot uiterlijk dinsdag 23 mei 2023.

Hartelijke groeten namens het Solidariteitsfonds,
Wil Raeven